Về vị trí kinh thành Điển Xung của nước Lâm Ấp, Thủy kinh chú [bản dịch của Nguyễn Bá Mão, xb 2005, trang 382 đến 386] có chép một số chi tiết như sau:
"Phía tây sông, tức là đô của Lâm Ấp, đóng ở Điển Xung, cách bờ biển 40 dặm […] góc tây nam thành là một dãy dài núi cao, liên tiếp nhau làm thành tấm màn chắn thiên nhiên, mà phía bắc liền với khe suối. Sông Đại Nguyên Hoài ra từ biên giới xa xôi, miền Na Na, có ba lớp bãi dài, núi Ẩn Sơn vòng phía tây, bao phía bắc, quành phía đông. Dãy núi này có suối ở phía nam, sông Tiểu Nguyên Hoài ra từ biên giới miền Tùng Căn, là khe nhỏ chảy từ trên núi Ẩn Sơn, vòng phía nam đi ngoằn ngoèo, ra phía đông hợp với sông Hoài, chảy vào Điển Xung. Thành này phía tây nam giáp núi, phía đông bắc trông xuống sông, lớp lớp ngòi, hào vòng quanh dưới thành. Ở ngoài phía đông nam, vì thành ở cạnh rừng rậm, chiều ngang từ đông sang tây dài, chiều dọc từ nam sang bắc hẹp, mé phía bắc đầu phía tây thì nghoẹo gãy cong vào. Chu vi thành là 8 dặm 100 bộ. […] Cửa tây thẳng đến hào hai lớp, đi quành lên phía bắc là lên núi, phía tây núi là sông Hoài. Cửa nam đi qua hào hai lớp, đối diện với lũy Ôn Công […] Cửa bắc cạnh bờ sông Hoài, đường dứt không thông được […] Phần giống như mặt sau của phía nam gọi là thành ở khu tây, trong thành có núi đá, thuận theo dòng sông Hoài […] Thành ấy phía ngoài thành là rừng cây có gai rậm rạp. các loại cây tạp um tùm, mây gai cuộn, trúc quế xinh, chen nhau mọc ngút trời”.
Ở phần trước, chúng ta đã biết núi Ẩn Sơn chính là dãy Thập Vạn Đại Sơn, chạy từ phía Lạng Sơn làm thành hình vòng cung lên phía Khâm Châu. Như vậy sông Tiểu Nguyên Hoài ở đây chính là sông Thương, nơi bắt nguồn và hướng chảy phù hợp với mô tả. Sông Đại Nguyên Hoài chảy từ biên giới xa, đó chính là nói về sông Đuống. Phần hợp lưu lại chảy vào Điển Xung, nhưng phía tây nam Điển Xung là núi, phía tây núi lại là sông Hoài, chứng tỏ phần gọi là chảy vào Điển Xung chỉ là một phân nhánh. Như vậy các phụ lưu và chi lưu của sông Thái Bình đều được coi là sông Hoài.
Tìm kiếm thực tế về một dãy núi dài ở phía tây sông thì quả có một chuỗi núi từ bờ nam sông Kinh Thầy chỗ đối diện với thị xã Đông Triều qua sông, kéo dài theo hướng đông nam qua thị xã Kinh Môn, ra đến chỗ đối diện thị xã Quảng Yên ở bên kia sông Đá Bạch, đã gần sát cửa Bạch Đằng. Tổng chiều dài khoảng 30km. Đây là chuỗi núi duy nhất ở bờ nam mạch sông Kinh Thầy - Đá Bạch.
Khu vực được khoanh màu đỏ trên hình là phù hợp với mô tả về thành Điển Xung. Bởi những chi tiết như sau:
- Phía tây nam giáp núi, phía đông bắc trông xuống sông. Con sông này có Đường Bờ Sông chạy ngay bên cạnh. Dãy núi này gọi là núi An Phụ
- Phía đông nam là hướng chính từ trong thành đi ra ngoài, chứ không thể là hướng nào khác. Chi tiết này phù hợp với ý “Ở ngoài phía đông nam, vì thành ở cạnh rừng rậm”
- Vì khoảng cách giữa sông và núi khá gần (dưới 800m), nên với chiều dài thành là 8 dặm 100 bộ (khoảng 4km đến 4.5km) thì ắt phải “chiều ngang từ đông sang tây dài, chiều dọc từ nam sang bắc hẹp”.
- Từ phía tây có con đường ngoặt lên phía bắc để lên núi. Đỉnh núi chính là vị trí đền Cao An Phụ trên bản đồ, cao 246m. Phía tây núi là sông, chính là sông Kinh Môn, khoảng cách không tới 3km. Phù hợp với mô tả về cửa tây của thành và ngọn núi.
- Phía nam, trên tuyến đường Kim Xuyên có một con đèo qua núi An Phụ. Đó có thể là lũy Ôn Công. Phù hợp với mô tả về cửa nam của thành.
- Phía bắc cạnh bờ sông. Ra hướng này thì có thể không có đường bộ, mà phải đi thuyền. Phù hợp với mô tả về cửa bắc.
- Phía trong có một quả núi. Phần phía đông bắc của núi có dân cư ở. Khúc này có thể gọi là thuận theo sông Hoài, khoảng cách chỉ hơn 200m. Phù hợp với mô tả.
- Phía ngoài là rừng cây rậm rạp. Điều này đúng luôn.
- Hiện tại khu vực này cách biển khoảng trên 30km. Vào những thế kỷ đầu công nguyên cách biển khoảng ngoài 20km là hợp lý.
Xung quanh điểm này, bán kính chỉ chừng 20km là dày đặc các di chỉ khảo cổ.
Năm 1961 người ta phát hiện ra một số mộ thuyền ở Việt Khê, huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng, trong đó có chiếc dài tới 476cm, rộng 77cm, dày 60cm, được làm bằng thân cây khoét rỗng như chiếc thuyền. Hiện được coi là bảo vật quốc gia. Ngôi mộ chứa tới 107 hiện vật thuộc nhiều loại hình, như công cụ lao động và vũ khí chiến đấu, đồ dùng sinh hoạt, nhạc khí..., chủ yếu làm bằng đồng với kỹ thuật khá cao. Niên đại ngôi mộ là trước Công nguyên hàng thế kỷ, cho thấy ở khu vực này đã có một xã hội phát triển rất sớm.
Suốt hàng chục năm gần đây, người ta đã phát hiện ra nhiều ngôi mộ khổng lồ. Một trong số đó đã được đem về phục dựng lại một phần ở Bảo tàng tỉnh Hải Dương. Người trong ảnh là ông Tăng Bá Hoành, nguyên Giám đốc bảo tàng tỉnh. Theo ông Hoành thì đó chưa phải là mộ lớn nhất. Có những ngôi mộ mà người ta tưởng là một quả đồi.
Ngôi mộ cổ được phục hồi một phần, ở Bảo tàng tỉnh Hải Dương
Mộ cổ ở thôn Vũ Xá, Kim Thành, Hải Dương
Đây chỉ có thể là mộ của những nhân vật đặc biệt của một quốc gia, chứ không thể là mộ của thường dân.
Thông tin về các di chỉ trong khu vực này có thể dễ dàng được tìm thấy qua tìm kiếm bằng Google với từ khóa “mộ cổ” kèm theo các từ như: “Kinh Môn”, “Kim Thành”, Việt Khê”, “Mạo Khê”, “Uông Bí”. Khu vực đó phải từng là kinh thành của một quốc gia giàu có, chứ không thể là mộ của những quan lại người Trung Quốc, vốn đa số đều ở thang bậc thấp.
Với những chi tiết phù hợp như thế này thì có thể khẳng định đây chính là kinh thành Điển Xung của nước Lâm Ấp.
No comments:
Post a Comment